Ongewenst gedrag, bestaat dat?
Ongewenst gedrag, bestaat dat? Trekken aan de leiband, uithalen naar andere honden, joggers en fietsers najagen, niet terugkomen op wandeling, kauw- en bijtgedrag bij pups, hypergedrag, baknijd, vernielzucht, in huis plassen, blaffen op geluiden in de buurt, blaffen om aandacht, niet aangeraakt willen worden … zijn allemaal gedragingen die mensen labelen als ongewenst.
Maar is gedrag ongewenst? Of ervaren wij het als ongewenst? In deze blog leg ik je uit waarom gedrag niet ongewenst is, maar een nuttige functie heeft en hoe je anders naar ‘storend’ gedrag kan kijken, want dit is een eerste noodzakelijke stap in de oplossing van ‘het probleem’.
Waarom oordelen we over gedrag?
De grap is dat ‘ongewenst gedrag’ juist niet bedoeld is om verdragen te worden, maar om gehoord en begrepen te worden en er dan gepast op te reageren, zodat het stopt, omdat het niet meer nodig is. Dus je reageert niet vanuit de intentie om de hond het zwijgen op te leggen, dan wel om de onderliggende behoefte te vervullen. Ik leg het je hieronder uit.
De motivatie achter gedrag
Honden zullen bepaald gedrag stellen om hun behoeften te vervullen, zodat ze gezond blijven functioneren. Lukt dat niet dan ontstaat stress- en frustratiegedrag als uiting en gevolg van een onvervulde behoefte. Je kan dit ‘ongewenst gedrag’ dan ook bekijken als een symptoom van disbalans.
Er zijn 4 redenen waarom een levend wezen (ook jij) gedrag stelt, namelijk:
– om te eten
– om te plassen
– voortplanting
– om ongemak en bedreiging ongedaan te maken (veiligheid)
– om aangename dingen na te streven
Als je hond zijn hersenen een signaal krijgen dat er een bepaalde behoefte moet worden vervuld m.a.w. als ze een onevenwicht signaleren, dan gaat dit gepaard met een bepaalde hoeveelheid stress om tot actie te komen. Eens de behoefte vervuld is door bepaald gedrag te stellen, signaleert het lichaam dat het evenwicht hersteld is en schakelt het stresssysteem weer over naar rust. Het (ongewenst) gedrag stopt vanzelf, omdat het zijn doel heeft bereikt.
In deze categorie van gedragingen zitten een aantal hondse gedragingen die de mens vaak als ongewenst bestempeld, maar de hond en zijn soortgenoten ervaren dit niet als een probleem.
Wanneer de hond niet in staat is om zijn behoefte te vervullen, dan ontstaat er meer stress met bijhorende emoties en gedrag. Het lichaam zal op die manier blijven signaleren aan de hersenen dat ‘de klus’ nog niet geklaard is, en omgekeerd, met als doel alsnog de nodige actie te ondernemen. Het gedrag stopt niet en/of wordt erger tot de situatie is opgelost.
Stressgedrag wordt niet alleen door de mens, maar ook door de hond als probleem ervaren …
Alle levende wezens, inclusief de mens, zijn voorzien van dit systeem. Mocht dit mechanisme er niet zijn dan onderneem je geen actie om je aan te passen aan de omgeving en om je situatie te verbeteren. Je kan je voorstellen dat je dan niet lang zal leven? Wat wij dus als ‘ongewenst’ benoemen, kan voor ons vervelend voelen, maar is wel van levensbelang voor de hond.
Vandaar dat het geen zin heeft om de emoties en het gedrag van honden te onderdrukken via straffen of belonen, dan wel op zoek te gaan naar de onderliggende beweegreden en daar een antwoord op te bieden.
Waarom is het soms zo moeilijk om anders te reageren?
We hebben vaak niet geleerd om gedrag te lezen als een onvervulde behoefte, ook niet bij onszelf. Hoe dikwijls gaan we niet voorbij aan onze eigen noden?
En hoe regelmatig komt het niet voor dat tegemoet komen aan de ander zijn behoeften vaak niet lukt, omdat we dan zelf een tekort ervaren? Dat kan ons bewust maken van het feit dat we onszelf vaak tekort doen, geen marge meer over hebben om te geven en in sommige gevallen verwachten dat de hond jouw hap uit de taart opvult.
Daarnaast missen we soms de juiste (honden)kennis, moed en zelfregulering om te durven afstemmen en in verbinding te gaan. Dit hebben we nodig om vanuit rust en met rede afgestemd te handelen.
Omdat we gedrag dus niet zien als een uiting van een onvervulde behoefte met als doel deze te vervullen om in balans te blijven, reageren we met korte termijn gedragscontrole.
Voorbij aan de behoeften van de hond
We willen dat het gedrag stopt door de emoties en het gedrag van de hond te onderdrukken met bestraffen en of ander ‘gewenst’ gedrag te vragen met behulp van beloning. Zonder het bewust te weten, gaan we voorbij aan de hondse noden en zijn wij diegene die hem verhinderen zijn natuurlijke balans te behouden. We negeren de behoefte van de hond.
We interpreteren het gedrag als disfunctioneel en niet als functioneel om disfunctie te voorkomen. Echter, de hond zal blijven communiceren met ‘ongewenst’ gedrag tot hier een gepast antwoord op komt. Hij krijgt dan vaak het etiket van dominant, een willetje, koppig, verwend, profiteur … En wat zegt dat dan over onszelf als we ‘eraan toegeven’? Zo wil het ego niet zijn dus tekent het protest aan. Zie je hoe je oordeel je gevoelens t.a.v. de hond en je handelen negatief zal beïnvloeden?
Bijvoorbeeld: Als jij ‘opspringen’ bij begroeting bestempeld als dominant, asociaal gedrag, zal je eerder weerstand, onmacht, boosheid, onzekerheid of angst voelen. Je zal sneller geneigd zijn om de hond af te wijzen en het gedrag de kop in te drukken door ‘nee, foei, af’ te scanderen of een knietje te zetten, de hond van je af te duwen, hem langdurig te negeren of hem op de grond te leggen en bij zijn nekvel te pakken.
Als je ‘opspringen’ juist begrijpt en ziet als een poging van de hond om te komen beklikken en als je weet dat dit o.a. een uiting is van sociaal gedrag en goede intenties, ga je je dan niet anders voelen en je anders opstellen? Je zou je bijvoorbeeld op je hurken kunnen zetten, zodat je hond niet zo hoog hoeft te springen om bij je mond te komen. Dat op zich kan de hond al gerust stellen, omdat beklikken ook een bevestiging is van de sociale verbinding. Je zou ook even kunnen opstaan en een kwartje wegdraaien als je hond te opgewonden is. Dit is namelijk een kalmerend signaal om te communiceren dat het iets rustiger mag. Zeg nu eerlijk, hoe verwarrend moet het niet zijn voor de hond als jij afwijzend of agressief reageert op zijn liefdevolle intenties? En hoe frustrerend moet het niet zijn als zijn manier om sociale banden te versterken, wordt bestraft? Komt dit je relatie en het welzijn van de hond ten goede?
Worden de behoeften van de hond niet erkend en ingelost dan ontstaan ernstige probleemgedragingen, omdat de hond enorme stress ervaart. De verwrongen relatie met de mens creëert extra spanning en onveiligheid. We krijgen dus een escalatie van conflict en probleemgedrag.
Hoe paradoxaal kan het zijn? Wat disfunctie moest voorkomen, wordt gezien als disfunctioneel en verboden, waardoor je juist disfunctie krijgt. M.a.w. dat wat je wou voorkomen, creëer je.
Ongewenst gedrag, een vraag naar verbinding
Honden kunnen niet in verbinding blijven met zichzelf en hun stresslevels reguleren als ze geen veilige connectie hebben met de leden van de sociale groep. Mensen kunnen niet die veilige verbinding zijn voor de hond als ze zelf uit evenwicht zijn. Dit is een voedingsbodem voor probleemgedrag waar niet veel mensen zich van bewust zijn. Honden doen namelijk aan co-regulering en mensen trouwens ook.
Co-regulering betekent dat wanneer je in contact staat met jezelf en een veilige sociale verbinding hebt met de ander, dat de ene de ander kan helpen om zijn stresssysteem te regelen, gewoon door er al te zijn voor elkaar. Als iemand zich bijvoorbeeld gespannen of dominant opstelt (lees bedreigend) en dus uit verbinding is met zijn innerlijke kalmte, dan kan de hond niet aan co-regulatie doen om zichzelf te managen. Dit is één van de oorzaken van het ontstaan en doen escaleren van probleemgedrag.
Ongewenst gedrag kan in die context dan ook een hulpvraag zijn naar meer verbinding én een spiegel voor de mens om na te gaan hoe je er zelf bij loopt: in verbinding met jezelf of ontkoppeld? In die zin vormen onze honden een bron aan informatie over onszelf en een uitnodiging om jezelf bij te sturen, zodat je voor hem een veilige thuishaven bent.
Voel je dus niet bedreigd als je hond iets doet dat je (nog) niet begrijpt. Neem even afstand om hierover te reflecteren. Wat heb jij nodig om hier anders naar te kunnen kijken?
– kennis en inzicht over hondengedrag?
– animal skills?
– zelfinzicht?
– zelfleiderschap?
Ongewenst gedrag bestaat niet
De term ongewenst zegt dus meer over:
– wat het gedrag met je doet
– hoe je het gedrag interpreteert
– je eigen beleving
– je innerlijke staat
– je triggers
– je onderliggende behoefte aan hulp om hiermee constructief om te gaan …
… dan over de ‘gehoorzaamheid’ van de hond en of hij ‘braaf’ is of niet.
Een andere naam voor ongewenst gedrag
Welke benaming roept de bereidwilligheid om de hond te begrijpen in wat hij nodig heeft? Om welzijn te vergroten en je band te verstevigen i.p.v. de verbinding te verbreken, omdat je je ‘bedreigd’ voelt? Om uit het wantrouwen en de angst te stappen, omdat je gedrag niet langer toeschrijft aan negatieve intenties zoals profiteren, baas worden en met je voeten rammelen? Om uit de strijd te stappen en in de verbinding?
Plaats je ideeën bij de reacties. Ik ben benieuwd!
Audrey
Jij wil kennis & inzicht vergaren om je hond beter te begrijpen en gaan voor een betere relatie? Dat kan via persoonlijke coaching of via mijn online cursussen. Neem alvast een kijkje!
Met interesse gelezen? Dank u om te delen!
[TheChamp-Sharing]
Wil jij graag op de hoogte blijven van mijn nieuwe blogs? Laat dan hier je emailadres achter
[mailpoet_form id=”2″]
0 Comments